Każdy z nas choć raz doświadczył uczucia drętwienia dłoni lub stopy o poranku. Obwiniamy za to nieprawidłową pozycję podczas snu. Czujemy nieprzyjemne mrowienie, szczypanie kłucie, często połączone z niezbornością ruchową.

Drętwienie to potoczna nazwa parestezji.

Przyczyn drętwienia kończyny górnej jest bardzo wiele. Najprościej można je podzielić na uszkodzenia w ośrodkowej lub obwodowej części układu nerwowego. Zaburzenia czucia mogą być zlokalizowane w różnych obszarach naszej ręki, związane jest to z unerwieniem które cały czas zbiera informacje co się wokół nas dzieje. Jeżeli układ nerwowy w którejś części jest przerwany, podrażniony przez mięśnie, powięź, struktury kostne bądź stan zapalny zaczyna szwankować i informuje mózg o problemie jaki napotkał poprzez ból, drętwienie, mrowienie, zmniejszenie czucia bądź siły.

Kończyna górna jest unerwiona przez korzenie nerwowe odchodzące od rdzenia kręgowego na poziomie C4-Th2 (czwartego kręgu szyjnego do drugiego piersiowego).

Za czucie odpowiada korzeń tylny manifestujący się w określonym obszarze unerwienia następnie korzenie łączą się w 3 pnie, pęczki i kończą się gałęziami końcowymi np. nerw pośrodkowy, promieniowy mięśniowo skórny. Jeżeli pacjent pokazuje dokładnie linie gdzie występuje zaburzenie czucia np. połowa palca serdecznego i małego oraz kłębik wskazuje to na uszkodzenie nerwu łokciowego, gdy obszar mrowienia jest rozlany, uogólniony i ciężki do dokładnego określenia daje nam to do myślenia że problem znajduje się wyżej, bądź jest spowodowany chorobami neurologicznymi, autoimmunologicznymi, reumatycznymi, metabolicznymi, kardiologicznymi lub psychicznymi.

Najczęstszymi przypadkami spotykanymi w gabinecie są: konflikt dyskowo-korzeniowy, rwa barkowa, podrażnienie nerwu łokciowego, pośrodkowego (powiązany z zespołem cieśni nadgarstka), promieniowego, nadłopatkowego.

Przyczyn podrażnienia konkretnych nerwów może być bardzo wiele, najczęściej: ucisk wywołany pracą w niesprzyjających warunkach, w wyniku uszkodzeń mechanicznych, urazów, zabiegów operacyjnych, nowotworów, schorzeń układu kostno-stawowego.

Urazy (złamanie, wypadek komunikacyjny) bądź patologiczne struktury (osteofity, anomalie anatomiczne) w obrębie kręgosłupa szyjnego mogą powodować ucisk rdzenia kręgowego bądź korzeni nerwów obwodowych powodując zaburzenie przepływu impulsów nerwowych na całej długości kończyny.

Rwa barkowa

 czyli promieniujący ból (rwący, palący), drętwienie/mrowienie od odcinka szyjnego, barku, ramienia, przedramienia do palców pojawiający się i znikający przy ruchach głowy i szyi.

Oprócz bólu może dojść do osłabienia siły mięśniowej. Wywołany jest najczęściej uszkodzeniem lub uciskiem korzenia nerwowego w okolicy kręgosłupa szyjnego. W zależności od tego który korzeń nerwowy jest uciśnięty mogą być zajęte inne części ręki. Przyczyną rwy barkowej może być uraz np. whiplash lub wyniku nasilonego wysiłku; zmianami zwyrodnieniowymi; „przewianiem” czyli przebywanie w pomieszczeniu czy samochodzie, gdzie przez dłuższy czas wieje na szyję zimne powietrze.

Cieśń nadgarstka

Nasze ciało jest dobrze skonstruowaną maszyną która ma wiele czujników i lampek ostrzegawczych. Szybkie i dobre odczytanie sygnałów może pomóc nam w naprawie bądź zminimalizowania niepożądanych skutków które mogą powodować powstawania przewlekłych dolegliwości  bólowych, ograniczenia ruchomości a  nawet niepełnosprawności. Zaburzeniach czucia w kończynie górnej mogą również pojawiać się w takich schorzeniach jak:

Zawał serca

Według badań ból lub drętwienie w ramieniu promieniująca do serdecznego i małego palca jest drugim zaraz po bólu w klatce piersiowej objaw podawany przez pacjentów. Innymi objawami są: nudności i wymioty, silne uczucie zmęczenia, zawroty głowy, zimne poty, duszności, arytmia.

Udar mózgu

Innym schorzeniem gdzie mogą występować parestezje jest udar. Tu dodatkowo pojawiają się ból głowy, asymetria twarzy, zaburzeniem mowy, niedowład połowiczy. Przyczyną jest pęknięcie naczynia krwionośnego w mózgu lub zablokowaniu dopływu krwi do mózgu, a co za tym idzie zajęcie obszarów odpowiedzialnych za pracę kończyny górnej.

Migrena.

Choroba charakteryzującą się nawrotowymi epizodami bólów głowy, którym towarzyszą takie objawy, jak nudności, wymioty i światłowstręt. Migreny mogą dawać podobne objawy do udaru.

Schorzenie o podłożu neurologicznym zaburzającym pracę nerwów obwodowych. Chorzy zgłaszają charakterystyczne symetryczne objawy zaburzenia czucia w obszarze dłoni i stóp (typu skarpetek i rękawiczek). Dodatkowo ból ma charakter palący, mogą również występować zaburzenia potliwości. Są to niektóre z wielu objawów choroby, jaka może pojawić się w każdym wieku. Rodzajów polineuropatii jest kilka np.: cukrzycowa, dziedziczna, toksyczna, polekowa. W gabinecie pracujemy głównie nad poprawą komfortu życia przez złagodzenie objawów.

Zespół Raynauda.

Polega na nawracającym blaknięciu skóry palców, wywołanym przez nagły skurcz naczyń krwionośnych, któremu towarzyszy mrowienie wywołane przez zimno bądź stres. Przyczyny powstania choroby nie są do końca poznane.

Podłoże psychiczne.

Żyjemy w czasach gdzie coraz większa część naszego społeczeństwa ma problemy ze złym stanem psychicznym. Stres, depresja, nerwica, niektóre schorzenia psychiatryczne mogą powodować objawy sugerujące zaburzenia somatyczne. Dobrym przykładem jest hiperwentylacja, spowodowana reakcją na jakieś wydarzenie. Powoduje ona zawroty głowy, drętwienia kończyn, a w skrajnych przypadkach nawet utratę przytomności. Często chory nawet nie zdaje sobie sprawy z przyspieszonego oddechu.

Ciąża

U kobiety w ciąży może także dochodzić do drętwienia rąk. W takim przypadku należy wykluczyć na początku takie choroby jak cukrzyca i stan przedrzucawkowy. Jeżeli lekarz stwierdzi że powyższe schorzenia nie występują to ucisk może być spowodowany zatrzymaniem wody w organizmie lub zmianą postawy ciała, a co za tym idzie zmianą napięć, które mogą prowadzić do podrażnienia nerwów.

Tak jak można zauważyć każdy niepozorny objaw może wskazywać na wiele schorzeń. Podstawą do rozróżnienia tych poważnych od tych błahych i ich przyczyn jest diagnostyka różnicowa prowadzona przez specjalistów w swoich dziedzinach. Warto dbać i obserwować nie tylko swoje ciało ale i sferę psychiczną.

Naszą rolą jako fizjoterapeutów jest odnalezienie przyczyny, która leży nie tylko w miejscu bólu, ale może znajdować się na przebiegu określonego nerwu. Podstawową rolę w rozpoznaniu i diagnostyce różnicowej neuropatii obwodowych odgrywają wywiad i badanie fizykalne.

W celu potwierdzenia rozpoznania pomocne są badania dodatkowe, takie jak: elektromiografia (EMG), elektroneurografię (EMG), zdjęcia rentgenowskie (RTG) które potwierdzą lub wykluczą, np. zwichnięcia kości nadgarstka, wadliwy zrost po złamaniach kości, wyrośla kostne (np. w okolicy nasady dalszej kości ramiennej). Rezonans magnetyczny (MR) stosowany jest w przypadku podejrzenia guzów oraz anomalii tkanek miękkich Ultrasonografia Dopplerowska (USG Doppler) ma zastosowanie np. w przypadku podejrzenia tętniaka tętnicy łokciowej, powodującego ucisk na nerw łokciowy na wysokości kanału Guyona.

Przy pomocy różnych technik staramy się przywrócić prawidłową prace wszystkich struktur leżących wokół chorego obszaru, zarówno tych mięśniowych, powięziowych, stawowych, kostnych i naczyniowych. Ważne jest pokazanie pacjentowi ćwiczeń które pomogą mu w warunkach domowych odciążyć ucisk nerwu, przykładowo wywołanego długim siedzeniem przed komputerem.

Pomocne w powrocie do zdrowia mogą być również leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, a w cięższych przypadkach zastrzyki zmniejszające obrzęk i stan zapalny. Przy bardzo trudnych przypadkach może okazać się ze będzie potrzeba interwencja chirurgiczna.